Overvulde anaalzakken bij hond en kat
Veel huisdiereigenaren herkennen het probleem van sleetje rijden, veel likken en bijten rond de anus en dan is de diagnose: overvulde anaalzakken (al noemen veel dierenartsen en huisdiereigenaren het overvulde anaalklieren, maar dat is het dus niet). Het komt veel vaker voor bij de hond dan bij de kat. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de anatomische verschillen (de uitmondingen liggen bij de kat wat verder van de anus verwijderd).
Overvulde anaalzakken komen vaker voor bij kleine honden (volwassen gewicht onder de 15kg en bij bepaalde rassen (Cavelier King Charles, Labradors en Labrador kruisingen, en de Duitse herder). Bij de kat komt het vaker voor bij de Britse korthaar.
Overgewicht
Men vermoedt dat er een verband bestaat tussen diarree en overvulde anaalzakken. Dit komt omdat de anaalzakken vaak worden geleegd doordat ze worden leeggeduwd door de ontlasting. Bij dunne ontlasting gebeurt dit dus niet of veel minder. Ook wordt een verband vermoed tussen overvulde anaalzakken en een overgevoeligheid voor voedsel of omgevingsallergenen omdat de anaalzakken ook bekleed zijn met een huidlaag (net als de gehoorgang) en er op die plaats sprake is van warme en vochtige omstandigheden die bij een ontsteking sneller tot klachten zal leiden. Tenslotte wordt er een verband vermoedt tussen overvulde anaalzakken en overgewicht. Door het overgewicht vindt er vetophoping plaats die er ook voor kan zorgen dat de anaalzakken minder goed geleegd worden. Ditzelfde mechanisme wordt ook gezien als de oorzaak van urine incontinentie bij honden met overgewicht.
De behandeling
De behandeling van overvulde anaalzakken bestaat uit het leegdrukken van de anaalzakken soms gevolgd door schoonspoelen, soms wordt er ook nog een zalf ingedaan, pijnstilling gegeven en/of antibiotica voorgeschreven. Dit is ook afhankelijk van de diagnose. Er kan namelijk sprake zijn van overvulling, ontsteking, of een abces. Een overvulling wordt verholpen door het legen, bij een ontsteking zal er ook worden gespoeld en een ontstekingsremmende zalf worden ingebracht. Een abces wordt meestal geopend en gespoeld, waarbij soms ook een drain wordt geplaatst. In geval van een abces worden ook vaak pijnstillers en antibiotica voorgeschreven.
Bij herhaaldelijk recidief kan er voor worden gekozen om de anaalzakken chirurgisch te laten verwijderen. Dit wordt dan bij voorkeur gedaan nadat eerst een niet-chirurgische behandeling is gegeven, zodat niet-ontstoken anaalzakken worden verwijderd, wat de kans op complicaties verkleint.
Preventief laten legen van de anaalzakken wordt niet aangeraden omdat dit juist tot ontsteking zou kunnen leiden door het veroorzaakte trauma door het leegdrukken. Soms wordt om die reden zelfs aangeraden om bij een overvulling geen behandeling in te zetten, omdat ze uiteindelijk toch wel vanzelf geleegd zullen worden.
Uit recent onderzoek onder dierenartsen is gebleken dat de behandeling per dierenarts nogal uiteen loopt. Om erachter te komen wat het beste werkt, zet de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren een onderzoek uit. Ook kijken we of er een verband is tussen overvulde anaalzakken en andere aandoeningen om zo goede preventieve maatregelen te kunnen voorschrijven. Hopelijk kunnen we er daarmee voor zorgen dat deze problemen niet meer terugkomen danwel dat ze zo lang mogelijk wegblijven. Als u interesse heeft in deelname aan dit onderzoek, meldt u dan aan bij uw eigen dierenarts. Wij verwachten het onderzoek in 2023 te gaan uitvoeren en hopen dat er zo veel mogelijk huisdieren en dierenartsenpraktijken mee gaan doen.
Door: Ronald Jan Corbee, DVM, PhD, Dipl. ECVCN
(Nederlands specialist Veterinaire Diervoeding, European specialist in Veterinary and Comparative Nutrition, Utrecht University Faculty of Veterinary Medicine)
